David Des Roches, chuyên gia tại Trung tâm Nghiên cứu An ninh Cận đông và Nam Á, nhận định phiến quân thành công trong đợt tấn công chớp nhoáng là do "quân chính phủ Syria thiếu nhuệ khí và năng lực lãnh đạo".
"Vào thời điểm Nga và Iran hỗ trợ chính phủ Syria năm 2014, có nhiều nhận định rằng quân chính phủ Syria về cơ bản không quan tâm đến hoạt động chiến đấu", Roches nói. "Các chiến dịch chủ yếu do dân quân được Iran hậu thuẫn thực hiện với yểm trợ từ không quân Nga".
Theo Roches, khi thiếu yểm trợ từ không quân Nga và các nhóm dân quân thân Iran không thể tham chiến, quân đội Syria "chỉ còn các binh sĩ suy sụp tinh thần với chỉ huy và trang bị kém". "Không ai muốn mạo hiểm trong hoàn cảnh như vậy", chuyên gia này nhận định.
Phiến quân thông báo Thủ tướng Syria vẫn lãnh đạo chính quyền trước khi chuyển giaoAhmed Hussein al-Shara, thủ lĩnh phiến quân HTS, cho biết tất cả lực lượng của họ tại Damascus "đều bị cấm tiếp quản các cơ quan công quyền".
"Các cơ quan này tiếp tục nằm dưới sự lãnh đạo của Thủ tướng Mohammed al-Jalali tới khi chính thức được bàn giao", al-Shara cho biết. "Hành động nổ súng ăn mừng cũng bị cấm".
Thủ đô Damascus thất thủ trước phiến quân, Tổng thống Assad 'rời Syria'Phiến quân tiến vào quảng trường Ummayad, trung tâm Damascus, Syria. Video: X/Thomas van Linge
'Kỷ nguyên mới'Phiến quân tuyên bố chính quyền của ông Assad đã kết thúc, đánh dấu "một kỷ nguyên mới" cho Syria. Họ nói rằng sự sụp đổ của chính quyền là "khoảnh khắc tự do sau nhiều thập kỷ đau đớn".
"Gửi tới những người Syria ở nước ngoài trên toàn thế giới, Syria đang chờ đợi các bạn quay về", phiến quân ra tuyên bố.
Nhiều người ủng hộ phiến quân đã trèo lên khí tài quân chính phủ bỏ lại, ăn mừng ở quảng trường Ummayad, trung tâm Damascus.
Phiến quân tiến vào thủ đô Damascus, Tổng thống Assad có thể đã rời SyriaNgười dân Syria đứng trên xe tăng quân chính phủ bỏ lại ở quảng trường Ummayad, trung tâm Damascus. Video: X/Thomas van Linge
Thủ tướng Syria: 'Sẵn sàng chuyển giao quyền lực'Thủ tướng Syria Mohammed al-Jalali thông báo sẵn sàng cho bất cứ quá trình chuyển giao quyền lực nào và sẽ hợp tác với bất cứ lãnh đạo nào mà người dân lựa chọn.
"Syria có thể là quốc gia bình thường, xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với láng giềng và thế giới. Tuy nhiên, điều này phụ thuộc vào bất cứ lãnh đạo nào do người dân Syria lựa chọn. Chúng tôi sẽ hợp tác với người đó và cung cấp mọi điều có thể", ông al-Jalali đăng trên Facebook.
Thủ tướng al-Jalali cho biết vẫn ở lại nhà riêng tại Damascus và không có kế hoạch rời khỏi nơi này do muốn đảm bảo các cơ quan hoạt động bình thường. Ông kêu gọi người dân bảo vệ tài sản công.
"Tôi mong muốn mọi người suy nghĩ một cách lý trí về đất nước của mình", ông al-Jalali nói. "Chúng ta chìa tay với phe đối lập, những người khẳng định sẽ không làm hại bất cứ ai tại Syria".
Kiểm soát nhà tù quân sựPhiến quân thông báo đã kiểm soát nhà tù quân sự Saydnaya ở phía bắc thủ đô Damascus, thả các tù nhân đang bị giam tại đây. Cơ sở này là nơi giam phạm nhân dân sự và thành viên các nhóm vũ trang chống chính phủ.
Phiến quân tiến vào thủ đô Damascus, Tổng thống Assad có thể đã rời SyriaTù nhân đi trên phố tại thị trấn Mneen sau khi được phiến quân Syria phóng thích từ nhà tù Sednaya gần đó ngày 8/12. Video: Yahoo News
Tiến tới đài truyền hình Phiến quân Syria cho biết đang tới chiếm đài truyền hình và phát thanh "để phát sóng thông báo chiến thắng trước lực lượng của ông al-Assad". Ông Assad 'rời Syria'Reuters dẫn lời hai sĩ quan Syria cấp cao cho biết Tổng thống Bashar al-Assad đã lên máy bay rời Damascus tới nơi chưa xác định. SOHR nói rằng ông Assad đã ra nước ngoài.
Tổng thống Bashar al-Assad, 59 tuổi, đã lãnh đạo đất nước kể từ tháng 7/2000. Trước đó, cha ông là Hafez al-Assad cầm quyền từ năm 1971 đến tháng 6/2000.
Tổng thống Syria Bashar al-Assad tại hội nghị ở Riyadh, Arab Saudi tháng 11/2023. Ảnh: Reuters
Hỗn loạn tại sân bayNhiều người chạy đến sân bay Damascus tìm kiếm cơ hội rời đất nước nhưng cơ sở này gần như không còn nhân viên. Các trang web theo dõi chuyến bay cho thấy không có chuyến nào sắp khởi hành.
Phiến quân Syria tiến vào thủ đô DamascusQuang cảnh bên trong sân bay Damascus ngày 8/12. Video:X/Warfare Analysis
Tiến vào Damascus"Lực lượng của chúng tôi bắt đầu tiến vào Damascus", nhóm Hayat Tahrir al-Sham (HTS) ngày 8/12 thông báo. Trước đó, Nhóm Giám sát Nhân quyền (SOHR) có trụ sở tại Anh cho biết quân chính phủ Syria đã rời khỏi sân bay Damascus.
"Damascus đã thất thủ trên phương diện quân sự", một nguồn tin thân cận với phiến quân Syria nói với CNN. "Các đơn vị trinh sát đã vào thành phố trong đêm để tìm kiếm Tổng thống al-Assad, song không thấy ông này. Một số đơn vị đặc nhiệm đã chiếm các vị trí chiến lược tại thành phố".
"Tôi thấy phiến quân di chuyển qua các con hẻm bên trong Barzeh, khu phố ở bắc Damascus. Tôi có thể nghe thấy những âm thanh rất lớn của các cuộc đụng độ. Điện đã bị cắt, và Internet rất yếu, mọi người đang ở trong nhà", một nhân chứng mô tả.
Theo một nguồn tin thân cận với Hezbollah, nhóm này đã rút quân khỏi vùng ngoại ô thủ đô Damascus và tỉnh Homs. "Một số thành viên Hezbollah rời Homs tới tỉnh Latakia, miền tây Syria, số còn lại về khu vực Hermel ở Lebanon", nguồn tin cho biết. Hezbollah là đồng minh của quân chính phủ Syria.
Vị trí một số đô thị tại Syria. Đồ họa: AP
Sau khi mở chiến dịch tấn công tuần trước, phiến quân do HTS dẫn đầu lần lượt kiểm soát Aleppo và Hama, thành phố lớn thứ hai và thứ 4 của Syria. HTS tuyên bố mục tiêu của nhóm là lật đổ chính quyền Tổng thống al-Assad và buộc lực lượng nước ngoài rời khỏi Syria.
Phiến quân liên tục giành được bước tiến. Ngày 7/12, họ chiếm thị trấn Saasaa, cách Damascus khoảng 10 km. Ngày 8/12, thủ lĩnh HTS thông báo phiến quân đã kiểm soát Homs, thủ phủ tỉnh cùng tên và là thành phố lớn thứ ba Syria.
Diễn biến ở Syria khiến các nước Arab bị sốc và làm dấy lên lo ngại về làn sóng bất ổn mới trong khu vực. Ngoại trưởng các nước Nga, Iran và Thổ Nhĩ Kỳ đã gặp nhau ngày 7/12 tại thủ đô Doha của Qatar để thảo luận về tình hình Syria.
Phiến quân Syria tại tỉnh Aleppo ngày 29/11. Ảnh: AP
Nguyễn Tiến (Theo AFP, AP, Reuters, CNN)
Có 3 nội dung mới cập nhật